Kamervragen SP over aanpassing gevangenisbeleid Afghanistan dat kan leiden tot mensenrechtenschendingen

SP-Tweede-Kamerlid Harry van Bommel heeft donderdag schriftelijk Kamervragen gesteld aan minister Uri Rorenthal van Buitenlandse Zaken. Aanleiding voor de vragen is een bericht dat er een nieuw detentieregime in Afghanistan komt dat kan leiden tot grove schendingen van de mensenrechten.

Van Bommel stelt de vragen naar aanleiding van berichten dat er op aandringen van de Verenigde Staten een nieuw detentieregime in Afghanistan wordt ingevoerd waardoor gevangenen onbeperkt in administratieve detentie kunnen worden vastgehouden.

Bij administratieve detentie is sprake van het vasthouden van personen zonder proces, dus zonder tussenkomst van een rechter. Mensenrechtenorganisaties bekritiseren deze praktijk als een inbreuk op de rechten van een burger.

De invoering van deze maatregel komt overeen met de praktijk in de gevangenis van Bagram in Afghanistan, die door Amerika wordt geleid.

Het SP-Kamerlid wil van de minister graag weten of dit bericht juist is, en zo nee wat de veranderingen in het detentiesysteem dan wel inhouden.

Van Bommel vraagt de bewindsman daarbij hoe dit gevangenenbeleid zich verhoudt tot het internationale en Afghaanse recht, en wijst erop dat het nieuwe systeem kan leiden tot ernstige, en onwenselijke, mensenrechtenschendingen.

Het Kamerlid wil daarnaast weten hoe dit nieuwe beleid zich verhoudt tot de doelstelling van de Nederlandse missie in Afghanistan om de rechtsstaat te versterken.

Hij vraagt tot slot of minister Rosenthal er bij de Afghanen en Amerikanen op aan wil dringen dat dit “nieuw Afghaans detentieregime niet in strijd mag zijn met het internationale en Afghaanse recht", en zo nee, "waarom niet"?


De kamervragen van SP-Kamerlid Harry van Bommel aan minister Uri Rosenthal:

Schriftelijke vragen van het lid Van Bommel (SP) aan de minister van Buitenlandse Zaken over het nieuwe detentieregime in Afghanistan

1. Kent u het bericht ‘Afghanistan secretly adopts an indefinite detention regime at the behest of the US government’? (1)

2. Is het juist dat Afghanistan momenteel op aandringen van de Verenigde Staten bezig is met de implementatie van een nieuw detentieregime vergelijkbaar met het detentieregime dat momenteel geldt in het Amerikaanse detentiecentrum naast het vliegveld Bagram? Is het juist dat in dit nieuwe Afghaanse detentieregime gevangenen onbeperkt in administratieve detentie kunnen worden vastgehouden? Indien neen, wat zijn dan de feiten betreffende de aanpassing van het detentiewezen in Afghanistan? Kunt u in uw antwoord concreet ingaan op de wijzigingen die zijn doorgevoerd dan wel worden besproken?

3. Hoe verhoudt dit nieuwe detentieregime zich tot het internationale en het Afghaanse recht? Hoe verhoudt het detentieregime dat de Amerikanen hanteren in het detentiecentrum naast het vliegveld Bagram zich tot het internationale en het Afghaanse recht? Kunt u uw antwoord toelichten?

4. Bent u van mening dat onbeperkte administratieve detentie zeer onwenselijk is en, zoals bijvoorbeeld in Egypte ten tijde van Moebarak, kan leiden tot grove mensenrechtenschendingen?

5. Bent u verder van mening dat door een dergelijk nieuw detentieregime in Afghanistan de kans dat gevangenen gemarteld zullen worden, aangezien dit reeds op grote schaal is voorgekomen, aanzienlijk kan toenemen? (2 en 3) Indien neen, waarom niet?

6. Hoe verhoudt het nieuwe Afghaanse detentieregime zich tot de doelstellingen zoals omschreven in verschillende ‘rule of law’ programma’s waar Nederland zich in Afghanistan voor inzet? Kunt u uw antwoord toelichten?

7. Bent u bereid om er bij uw Afghaanse en Amerikaanse collega’s op aan te dringen dat een nieuw Afghaans detentieregime niet in strijd mag zijn met het internationale en Afghaanse recht? Indien neen, waarom niet?


Bronnen:
1. International Justice Network, Afghanistan secretly adopts an indefinite detention regime at the behest of the US government, http://www.ijnetwork.org/bagram-detainees-and-torture-victims-human-rights-projects-48/266-afghanistan-secretly-adopts-an-indefinite-detention-regime-at-the-behest-of-the-us-government, 23 mei 2012.
2. Afghanistan Independent Human Rights Commission (AIHRC) / Open Society Foundations, Torture, transfers, and denial of due process: The treatment of conflict-related detainees in Afghanistan, 17 maart 2012.
3. United Nations Assistance Mission in Afghanistan / UN Office of the High Commissioner for Human Rights, Treatment of conflict related detainees in Afghan custody, October 2011.